Back8 Jan, 2019
Following the success of the first Vietnam Sustainability Forum (VSF) in 2018, the second VSF will take place in Hanoi on January 17-18. Prof. Dr. NGUYEN DUC KHUONG, member of the Prime Minister’s Advisory Group, Chairman of the Association of Vietnamese Scientists and Experts Global (AVSE Global) – the founder of VSF said: “The message of this year’s forum is the story of sustainable development at the macro level.”
Thách thức lớn nhất là… con người
VSF lần đầu tiên năm 2018 để lại ấn tượng mạnh bởi tính bao trùm trong nội dung, với số lượng chuyên gia, diễn giả tham gia đạt kỷ lục. VSF năm nay hướng đến những vấn đề gì, thưa ông?
VSF 2019 có chủ đề “Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và xã hội toàn diện phục vụ phát triển bền vững”, với 5 chuyên đề: Nguồn nhân lực, ảnh hưởng Cách mạng Công nghiệp 4.0 đến chuyển đổi kinh tế – xã hội, bền vững môi trường, chống biến đổi khí hậu và phát triển nông nghiệp công nghệ cao.
Thông điệp diễn đàn năm nay đưa ra là câu chuyện phát triển bền vững ở tầm vĩ mô. Như chúng ta đã biết, phát triển bền vững có nội hàm rộng, liên quan đến rất nhiều lĩnh vực và là chủ đề mang tính quốc tế quan trọng của thế kỷ XXI này. Phát triển bền vững gắn với nhu cầu của con người, dù ở nơi đâu, được sống trong một môi trường hòa bình, không ô nhiễm, an toàn và có cơ hội mưu sinh bình đẳng.
Để bảo đảm bền vững trong dài hạn, việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng và phù hợp là chìa khóa của thành công. Điều này đặc biệt đúng trong môi trường khoa học công nghệ thay đổi liên tục và sự ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, vì chỉ có con người mới có khả năng làm chủ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để phục vụ mục tiêu phát triển của mình.
Bên cạnh đó, để chính sách phát triển bền vững đi vào cuộc sống cần sự tham gia tích cực và có trách nhiệm của mọi người dân, doanh nghiệp, cơ quan tổ chức và chính quyền. Các giải pháp, những cách làm tốt nhất đến từ kinh nghiệm trong và ngoài nước cần được chia sẻ, thảo luận và đưa vào thực tiễn
Yếu tố nhân lực trong phát triển bền vững liên quan trực tiếp đến thế hệ tương lai. Vậy vấn đề cốt lõi ở Việt Nam hiện nay có được đề cập đến trong diễn đàn năm nay không, thưa ông?
Như tôi đã chia sẻ trên nhiều diễn đàn và nhiều thời điểm, con người là yếu tố nền tảng của toàn bộ quá trình phát triển. Khảo sát năm 2016 của tập đoàn tư vấn PwC về Công nghiệp 4.0 chỉ ra rằng: Thách thức lớn nhất của các nhà lãnh đạo trong tương lai không phải là công nghệ, mà chính là con người. Khi Cách mạng 4.0 đưa công nghệ vào mọi ngõ ngách của cuộc sống, nguồn nhân lực tay nghề cao sẽ thành yếu tố quyết định để nền kinh tế vận hành được, bao gồm cả những kỹ sư máy tính, điện, điện tử, kỹ sư công nghệ số, kỹ sư tự động hóa…
Để Việt Nam tiếp nhận và tiến tới làm chủ được công nghệ, thậm chí cải tiến, phát minh ra những công nghệ mới, nguồn nhân lực chất lượng cao cũng chính là điểm khởi đầu mấu chốt. Chính vì vậy, việc xây dựng và cải cách chương trình giáo dục đào tạo không chỉ để phù hợp với thực tiễn của nền kinh tế mà còn phải đón đầu nhu cầu của tương lai. Chúng ta cần một chiến lược tổng thể hướng tới nâng cao chất lượng lao động, với các kế hoạch chi tiết theo phân khúc lứa tuổi và ngành nghề.
Nền kinh tế sẽ dịch chuyển rất nhanh
Những yếu tố cốt lõi của Cách mạng Công nghiệp 4.0 là gì và vai trò của công nghệ 4.0 trong phát triển bền vững, thưa ông?
Những yếu tố cốt lõi là Trí tuệ nhân tạo (AI), Vạn vật kết nối – (IoT) và dữ liệu lớn (Big Data). Công nghệ trong thời đại cách mạng 4.0 đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế, có thể đưa đến thay đổi cơ bản cơ cấu kinh tế, lao động và phương thức sản xuất.
Trí tuệ nhân tạo có thể thay thế con người trong cả dịch vụ và sản xuất. trong khi đó, IoT và dữ liệu lớn sẽ cho phép nắm bắt (và đón bắt) nhu cầu khách hàng rõ ràng hơn và nhanh hơn. Tốc độ dịch chuyển của nền kinh tế cũng vì thế mà nhanh hơn rất nhiều so với hiện tại. Tốc độ vận hành của nền kinh tế tăng lên sẽ vừa là thử thách, vừa là cơ hội cho mô hình phát triển bền vững.
Mặt khác, công nghệ 4.0 nói chung góp phần thay đổi cơ bản cách khai thác và sử dụng nguyên nhiên vật liệu, chuyển hóa nền kinh tế từ mô hình khai thác – dùng – bỏ hiện nay sang mô hình tuần hoàn sản xuất, tái sử dụng và tái chế.
Trên phương diện phát triển bền vững, công nghệ 4.0 được kỳ vọng sẽ là chất xúc tác quan trọng mà thế giới đang rất cần để chuyển đổi khỏi lối mòn hiện tại. Với AI, IoT và dữ liệu lớn, các quyết định kinh tế sẽ có tính hiệu quả khác biệt, với căn cứ khoa học và ảnh hưởng đến tính bền vững của môi trường – xã hội được đo lường rõ ràng.
Tỷ trọng của lĩnh vực nông nghiệp trong nền kinh tế Việt Nam vẫn giữ một phần lớn. Nông nghiệp công nghệ cao có phải là công nghiệp hóa nông nghiệp? Và liệu có đi ngược lại với nguyên tắc phát triển bền vững về môi trường, thưa ông?
Công nghiệp hóa nông nghiệp được hiểu là đổi mới công cụ, máy móc và ứng dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp để tăng quy mô sản xuất, năng suất và chất lượng. Công nghệ cao có hàm lượng tích tụ khoa học và tiến bộ kỹ thuật ở một trình độ tiên tiến, có tính tương thích và thân thiện với môi trường cao.
Do vậy, ngoài việc đáp ứng các yêu cầu của phát triển bền vững, sử dụng công nghệ cao trong nông nghiệp còn đưa đến những tính năng ưu việt cho sản phẩm nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng, và tạo điều kiện thuận lợi cho thâm nhập chuỗi giá trị khu vực và quốc tế. Hiện nay, các quốc gia phát triển hàng đầu đang tập trung xây dựng nền nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu nhờ ứng dụng công nghệ cao. Mục đích là tăng năng suất và thu nhập, xây dựng khả năng thích nghi và chống chịu với biến đổi khí hậu, và giảm phát khí thải nhà kính ở mọi công đoạn của chu trình sản xuất.
tags
